یکی از مشکلاتی که بسیاری از داوطلبان عزیز در زمینه آمادگی برای کنکور با آن مواجه هستند چگونه مطالعه کردن است.آنها سعی میکنند تا طبق برنامه ریزی خود پیش رفته و درس بخوانند، اما شیوه مطالعاتیشان چندان صحیح نیست و این موضوع باعث میشود تا این عزیزان، با وجود وقتی که میگذارند و انرژیای که صرف میکنند، از تلاش خود نتیجه خوبی کسب نکنند و فقط زمان مطالعه خود را هدر دهند؛ به همین دلیل در این مقاله سعی کردیم که شما را با مراحل مختلف یک مطالعه خوب و ثمربخش و نکات ریز و اصولی آن آشنا کنیم تا با توجه به آنها بتوانید در وقت کمتر، در این زمینه موفقتر باشید.
یک مطالعه خوب، شامل مراحل مختلفی است و اگر شما هر یک از این مراحل را به خوبی رعایت کنید، میتوانید نتیجه بسیار خوبی در کنکور بگیرید. این مراحل، شامل موارد زیر است:
الف- پیش خوانی
پیشخوانی، اولین مرحله از مطالعه شماست. این مرحله، تصویری کلی از مطالب فصل و سازمانبندی آن به شما به دست میدهد. برای این منظور،نخست به مرور کلی فصل مورد نظرتان بپردازید تا با موضوعات مطرح شده در آن آشنا شوید. بعد از آن، فهرست مطالب فصل را بخوانید و سپس عناوین بخشهای اصلی و فرعی فصل را مورد توجه قرار میدهید و تصاویر و نمودارها را از نظر بگذرانید. در این مرحله ممکن است سؤالهایی به ذهنتان خطور کند که پس از خواندن فصل به طور کامل، بتوانید به آنها پاسخ دهید.
ب- سؤال کردن
بخش های هر فصل از کتاب مورد نظرتان را یکی یکی در نظر بگیرید و هر سه مرحله سؤال کردن، خواندن و به خود پس دادن را در مورد هر فصل اعمال کنید. در هنگام خواندن مطالب هر بخش، موضوعات مهم آن را به صورت یک یا چند سؤال در نظر بگیرید تا بعداً به آنها پاسخ بدهید. از خود بپرسید: «نویسنده در این بخش چه مفاهیم مهمی را در نظر داشته است؟» و سپس با توجه به عناوین کلی که قبلاً مطالعه کردهاید به سؤالاتی که برای شما پیش میآید به دقت توجه کنید تا هنگام مطالعه بتوانید به آنها پاسخ دهید. طرح سؤال باعث میشود تا شما با تمرکز بیشتری به مطالعه ادامه دهید و کمتر، چیزی را از قلم بیندازید.
پ- خواندن
در این مرحله، مطالب هر بخش از فصل را برای آگاهی از معنا و مفهوم آن با دقت بخوانید و ضمن خواندن سعی کنید به سؤالهایی که در مرحله سؤال کردن مطرح شده بود، پاسخ دهید. درباره مطالبی که میخوانید تامل کنید و بکوشید که بین آن مطالب و اطلاعات قبلی خود ارتباط برقرار کنید. می توانید زیرِ واژهها یا عبارتهای اصلی را خط بکشید؛ اما میزان آن نباید از ۱۰ تا ۱۵ درصد متن تجاوز کند. تا وقتی تمام مطالب بخش معینی را نخوانده یا با همه مفاهیم اصلی آشنا نشده و اهمیت نسبی آنها را ارزیابی نکردهاید، یادداشت بر ندارید.
ت- به خود پس دادن
پس از خواندن هر بخش سعی کنید که مفاهیم اصلی را به خاطر بیاورید و اطلاعات اصلی و کلیدی را از حفظ با خود بگویید. مفاهیم را به زبان خودتان بازگو کنید و اطلاعات را ترجیحاً با صدای بلند، و در صورتی که تنها نیستید، آهسته بگویید و زیر لب تکرار کنید. مطالبی را که به یاد میآورید با متن کتاب تطبیق دهید تا مطمین شوید که آنها را به صورت کامل و درست حفظ کردهاید. به کمک روش به خود پس دادن مطالب، به کمبود اطلاعات خود پی میبرید و میتوانید آنها را در ذهن خود سازماندهی کنید.
ث- خلاصه برداری کردن
یکی از کارهای مهمی که انجام آن، نقش اساسی در یادگیری شما خواهد داشت این است که پس از به خود پس دادن، همه مطالب مهم و اصلی را به صورت خلاصه در دفتری مخصوص خلاصه برداری کنید تا بعداً بتوانید از آن استفاده نمایید. به خاطر داشته باشید که خلاصهبرداری شما نباید به دلیل وسواس و حساسیتتان، همه مطالب یا حجم زیادی از آنها را دربر بگیرد و نیز نباید از مطالب مهم خالی باشد؛ بلکه باید جامع و کامل باشد و در مرحله بعدی آمادگی برای کنکور، که تقریباً در خرداد ماه است و مرور مطالب را دربر میگیرد، شما را از خواندن دوباره کتاب بینیاز کند. پس از آنکه بخشی از فصل را به این شیوه مطالعه کردید، به بخش بعدی بپردازید و دوباره، مراحل سؤال کردن، خواندن، به خود پس دادن و خلاصهبرداری را تکرار کنید.
ج- مرور
مرور، یکی از مهمترین مراحل یادگیری و آمادگی برای کنکور است. اگر مطالبی را که قبلاً مطالعه کردهاید، مرور نکنید، بخشی از آن یا همه آن را فراموش خواهید کرد؛ بنابراین، حتماً باید مرورهای مداوم و پیوسته را در برنامه درسی هفتگی خود بگنجانید. برای انجام این کار میتوانید در پایان ساعات مطالعه یک درس، زمانی را برای مرور مطالب در نظر بگیرید و سپس در پایان هر هفته یا هر دو هفته، بسته به حجم مطالب و نیز سختی و آسانی هر درس، ساعاتی را برای مرور درسها در برنامه درسی خود بگنجانید، و در نهایت همه شما عزیزان، بسته به میزان درسی که مطالعه کردهاید، زمانی را پس از عید حتماً به مرور نهایی دروس خود اختصاص دهید.
چ- آزمون
پس از مرور مطالب، باید به آزمون و تستزنی بپردازید. تستزنی نشان میدهد که شما تا چه حدی از مطالب را یاد گرفتهاید و چه اشکالاتی دارید. میتوانید تستزنی را در چندین مرحله انجام دهید؛ مثلاً در پایان هر هفته درسی خود، ساعاتی را به تستزنی تمرینی دروس مختلف اختصاص دهید و این کار را پیوسته ادامه دهید تا اینکه بعد از عید و به خصوص در خرداد ماه به تستزنی سرعتی بپردازید. پس از انجام تستزنی و دیدن اشکالات خود، در همان روز یا ساعت بعدی مطالعه آن درس در برنامه درسیتان، به سراغ مطالبی بروید که آنها را غلط زدهاید و دوباره آن مباحث را مرور کنید. به این ترتیب خواهید دید که شما، یک بار دیگر، مطالب را مرور کرده و سطح یادگیری خود را بالا بردهاید.