روش مطالعه
زبان و ادبیات فارسی کنکور را چگونه بخوانیم؟(قسمت دوم)
ادبیات فارسی کنکور, زبان فارسی کنکور, کنکور, کنکور ۹۸
الف) معنای لغات و اصطلاحات و املاء لغات
برای تقویت این قسمت، درسها و متنهای ادبی را بخوانید و به معانی لغات و اصطلاحات و کنایههایی که در آنها به کار رفته است، نیز توجّه کنید. برای یافتن معانی لغات، حتماً از قسمت واژهها و اعلام در انتهای کتاب استفاده کنید و تنها به توضیحات مدرّسان و معلمان یا اطّلاعات شخصیتان اکتفا نکنید. همچنین معانی گوناگون یک واژه را یاد بگیرید.
درسهایی را که جمله های آنها سخت تر است، با دقّت بیشتری بخوانید و سطر به سطر آنها را معنی کنید و از اصطلاحات، کنایهها و … که در آنها به کار رفته است، غافل نشوید. درسها را به گونهای مورد مطالعه قرار دهید که اگر سؤالاتی با عنوان درک مطلب از آن درسها مطرح شد، توانایی پاسخگویی به آن سؤالات را داشته باشید (درک مطلب، گونهای سؤال است که در مورد مفهوم متن و منظور نویسنده از کاربرد جملهای خاص، از شما پرسش میکند).
اشعار را بخوانید و آنها را معنی کنید. در اشعار به آرایههای ادبی، کنایهها و استعارهها توجّه کنید. معانی اشعار را بیت به بیت مطالعه کنید. توجّه داشته باشید که درک عمیق معانی اشعار، بسیار مهم است؛ چون در آزمون سراسری سالهای اخیر، به اشعار و کشف ارتباط میان آنها توجّه ویژهای شده است. برای حفظ کردن لغات و اصطلاحات، میتوانید از دو روش زیر در هنگام مطالعه و یادگیری، استفاده کنید:
روش اوّل: استفاده از کلمات هم خانواده است؛ مثلاً، برای حفظ معنی کلمه «مقیم» ببینید که چه کلمه هم خانوادهای از آن را میشناسید (اقامت کننده) و به کمک آنها کلمه مورد نظر را فرا گیرید (مقیم یعنی اقامتکننده؛ کسی که در مکانی مسکن گزیده است).
روش دوم: تداعی معانی است. در این روش، ببینید که واژه یا لغت مورد نظر در ذهن شما چه معنایی را تداعی میکند؛ مثلاً کلمه «مهد» شما را به یاد کلمه مهد کودک میاندازد که به معنی محل نگهداری کودک است؛ بنابراین، مهد به معنی محل نگهداری و گهواره است. شما در اینجا معانی کلمات ناآشنا را با کلماتی که برای ذهن شما آشنا هستند، پیوند میزنید. مثال دیگر، کلمه «محظوظ» است که شما را به یاد حظ کردن (به معنی بهرهمند شدن) میاندازد؛ پس، محظوظ به معنی «بهرهمند شده» است.
سعی کنید که با استفاده از این روشها و خلاقیّت، علاوه بر اینکه مطالب را بهتر به حافظه میسپارید، مطالعه درس ادبیّات را نیز برای خودتان شیرینتر کنید؛ مثلاً وقتی معنی لغات را حفظ میکنید، کمی چاشنی خندهدار به ذهن خود هدیه کنید تا هم از حالت خشک صرف یادگیری لغت بیرون آید و هم یادگیری آسانتر شود. میتوانید از میان لغات سخت، لغت هفته انتخاب کنید و در طی هفته که ادبیات دارید به آن لغت توجه خاص داشته باشید. میتوانید علاوه بر استفاده از جعبه «لایتنر» از چسباندن لغات بر در و دیوار نیز برای یادگیری بهتر آنها استفاده کنید. اگر از جعبه «لایتنر» استفاده میکنید، روی فیشهای این جعبه میتوانید معانی اصطلاحات و واژهها و عبارات مهم و حتی معانی ضربالمثلها یا کنایهها و استعارهها را نیز یادداشت کنید؛ علاوه بر این، به لغاتی که مشابه همدیگر هستند نیز توجه کنید و آنها را روی یک فیش یادداشت کنید.
برای تقویت این قسمت از ادبیات، کارهای زیر را حتماً انجام دهید:
۱ـ حتماً لغات و اصطلاحات مهم کتابهای درسی را با رنگهای مختلف مشخص کنید.
۲ـ لغتهای مهم املایی یا معنایی را پس از مشخص کردن در کتاب، در خلاصه خود وارد کنید.
۳ـ سعی کنید که هفتهای ۵/۱ تا ۲ ساعت در زمانهای مختلف (مثلا سه روز، روزی سی دقیقه) لغات ادبیات را مرور کنید.
۴- لغات انتهای کتاب را هرگز فراموش نکنید و حتماً آنها را هم با دقت زیادی مطالعه کنید.
۵- سعی کنید که حتماً درسهای گروه کلمات املایی زبان فارسی را با دقت زیادی مطالعه کنید و آنها را یاد بگیرید.